Özel Sektörde Yıllık İzin ile ilgili gerekli detaylara bu yazımızda yer vermeye çalışacağız. 4857 sayılı Kanunun 53. Maddesinde düzenlenen yıllık izinler, yıllık ücretli izin yönetmeliğinde detaylandırılmıştır. Bu yazımızda;

• Kimler yıllık izne hak kazanır?
• Özel Sektörde Yıllık İzin süreleri nelerdir?
• Yıllık izinler bölünebilir mi?
• Yıllık izin nasıl kullanılır?
• Yıllık izni kullanmayıp ücretini alma hakkı var mıdır?
• Part Time çalışanların yıllık izin hakkı var mıdır?
• Ücretsiz izin kullanmak yıllık izni etkiler mi?
• Emekli olup aynı işte çalışanların yıllık izni nasıl olur?
• Özel Sektörde Yıllık İzin hesaplanırken çalışılmış sayılan durumlar nelerdir?
• Yıllık iznin kullandırmama cezası nedir?

sorularının cevaplarını vereceğiz.

Kimler Yılık İzne Hak Kazanır?

İşyerinde en az 1 yıl çalışmış olan sigortalılar yıllık izne hak kazanırlar. Örneğin; 1 Mayıs 2018 tarihinde işe giren sigortalı 2 Mayıs 2019 tarihi itibariyle yıllık izne hak kazanmıştır. Bu 1 yıllık sürenin ilk 2 ayı deneme süresi olsa bile, bu sürelere dahil edilmelidir.

Ancak mevsimlik işçiler gibi 1 yıldan az çalışanlar için bu hükümler uygulanmaz.

İşçi tarafından yıllık ücretli izni kullanmama ya da işveren tarafından yıllık izin vermeme gibi bir durum karşılıklı rıza olsa bile söz konusu olmayacaktır.

Yıllık İzin Süreleri

• 1 – 5 yıl arası çalışan işçilere; 14 gün yıllık ücretli izin verilir.
• 5 – 15 yıl arası çalışan işçilere; 20 gün yıllık ücretli izin verilir.
• 15 yıldan fazla çalışan işçilere; 26 gün yıllık ücretli izin verilir.

18 yaşından küçük işçilere ve 50 yaşından büyük işçilere 20 günden az yıllık izin verilemez.

ÖRNEK: 01.05.2018 tarihinde işe girmiş olan Eren Bey; aralıksız çalışması durumunda, 02.05.2019 tarihinden 01.05.2020 tarihine kadar 14 günlük yıllık iznini kullanmalıdır.

ÖRNEK 2: Eren Bey yılllık iznini; 14 günden 20 güne çıkarması için, 01.05.2024 tarihine kadar çalışması gerekmektedir. Yani Eren Bey, 5. yıllık iznini 6. çalışma yılında kullacağı için 6. yıl 14 gün izin kullanacaktır. 6. yıldan itibaren yıllık izin süreleri 20 güne çıktığından 6. çalışma yılını doldurduğunda 7. yılında 20 gün izne hak kazanacaktır. 

Yıllık İzin Bölünebilir Mi?

Yıllık izinler, işçi tarafının talebi ve işverenin onayıyla bölünerek kullanılabilir. Ancak bu bölümlerden biri en az 10 gün olmalıdır.

ÖRNEK: 14 gün yıllık izne hak kazanan sigortalı, 10 gün+1 gün+1 gün+1 gün+ a gün= 14 gün olarak 5 parça halinde kullanabilir.

Yıllık İzin Nasıl Kullanılır?

Sigortalılar, yıllık izin kullanma talebini 1 ay önce işverene iletmelidir. Bunu bir dilekçe ile yaparsa, dilekçede yol izni kullanmak istediğini belirtmelidir.

Sigortalı yıllık iznini şehir dışına geçirmek istediğini söyler ve bunu kanıtlarsa 4 gün ücretsiz yol izni hakkına da sahp olacaktır.

Sigortalı işçi, izin talebi dilekçesinde kaç gün yıllık izin istediğini belirtmelidir.

Yıllık İzni Kullanmayıp Ücretini Alma

Sigortalı işçi yıllık izin kullanmamaya rıza gösterse bile, yıllık izni kullanmak zorundadır. Bu sebeple yıllık izinler paraya çevirilemezler ve yıllık izni kullanmayıp ücretini alma hakkı bulunmamaktadır.

Yıllık iznin paraya çevirilme hakkı sadece, işçi işten ayrıldığında içeride kullanmadığı izinler kaldıysa söz konusu olacaktır. Yıllık izin ücretinin alınmasında, işçinin işten ne şekilde ayrıldığının bir önemi yoktur. Ör; İstifa, İşten çıkarma v.b

İş Kanunu 59. maddesine göre, işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin ücretleri kendisine veya hak sahiplerine ödenir.

Yıllık izin ücretlerinin nasıl hesaplandığı ile ilgili yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.

Yıllık izin ücretlerinde zaman aşımı 5 yıldır.

Part Time Çalışanların Yıllık İzin Hakkı

Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliğinde belirtildiği gibi, “Kısmi süreli ya da çağrı üzerine iş sözleşmesiyle çalışanlar yıllık ücretli izin haklarından tam süreli çalışanlar gibi yararlanırlar ve farklı işleme tabi tutulamazlar.”

Aynı yönetmeliğin 13. Maddesinde, kısmi istihdam ile çalışanların yıllık izninin nasıl ve ne zaman kullanacağı da belirtilmiştir. Buna göre, part time çalışanlar sigortalılar hak ettikleri izinleri, bir sonraki yıl izin süresi içine isabet eden kısmi süreli iş günlerinde çalışmayarak kullanır.

ÖRNEK: 01.05.2018 tarihinde kısmi istihdam sözleşmesi ile işe giren ve ayda 16 gün çalışan bir sigortalı, 02.05.2018 tarihinde 14 günlük yıllık izne hak kazanacaktır. Bu sigortalı örneğin, haftada 4 gün çalışıyorsa, ilk haftada 4 gün işe gelmeyerek ikinci haftada da 4 gün işe gelmeyerek yıllık iznini kullanacaktır.

Part time çalışanların yıllık izinleri ile ilgili detaylı yazımıza buradan uaşabilirsiniz.

Ücretsiz İzin Yıllık İzni Etkiler Mi

Özel Sektörde Yıllık İzin hakedişleri hesaplanırken, sigortalıların yıl içinde kullandığı ücretsiz izinlerin çalışılmış gibi değerlendirilip değerlendirilmeyeceği merak konusu olmaktadır.

4857 sayılı İş Kanununda ücretsiz iznin mecburi tutulduğu iki durum bulunmaktadır. Bunlardan ilki, yıllık iznini şehir dışında geçirmek isteyen sigortalılara verilmesi gereken 4 günlük yol iznidir. İkincisi ise, doğum sonrası istirahat raporunun bitmesinin ardından kadın işçi talep ederse verilmesi mecburi olan 6 aylık ücretsiz doğum iznidir.

Kanunda bahsedilen bu iki ücretsiz izin ile birlikte keyfi olarak kullanılan ücretsiz izinler yılık izin hesaplanırken kıdem süresinden düşülmelidir. Yani ücretsiz izin yıllık iznin hesabında dikkate alınmamalıdır.

Emekli Olup Aynı İş Yerinde Çalışanların Yıllık İzni

Yargıtay Kararına göre; çalıştığı iş yerinden kıdem tazminatını alıp emekli olduktan sonra tekrar aynı iş yerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izinleri tasfiye edilmiş olacağından yeniden dikkate alınmayacaktır.

ÖRNEK: Emekli olma nedeniyle iş yerinden ayrılan bir işçi kıdem tazminatını almış ve tüm kalan yıllık ve ücretli izinlerini kullanmıştır. Aynı işçi 1 sene sonra tekrar aynı iş yerinde çalışmaya başlamış ve bir tam yıl çalışmıştır. Bu durumda önceki hesap kapatıldığı için 1 yılın sonunda işçi 14 gün yıllık izin kullanacaktır.

Yıllık İzin Bakımından Çalışılmış Sayılan Haller

Bu durum 4587 sayılı İş Kanununun 55 ve 66. maddelerinde düzenlenmiştir. Buna göre;

• İşçinin uğradığı kaza ya da tutulduğu hastalıktan ötürü işine gidemediği yani işçinin raporlu olduğu günlerde çalışmış sayılır. Bir işveren işçisine “Sen 1 yılda parça parça 2 ay rapor almışsın, seni 2 ay sonra izne çıkaracağım” diyemez

• Kadın işçilerin doğum izninde geçirdiği süreler çalışılmış gibi değerlendirilir.

• İşçinin 90 gün boyunca askere alınması halinde. Muvazzaf askerlik bunun dışındadır. 

• Zorlayıcı sebepler yüzünden işe gelinemeyen 15 gün.

• Kadın işçilerin 4857 sayılı İş Kanununun 66. maddesinde sözü geçen günlük çalışma süresinden sayılan zamanlar.

• Hafta tatili, ulusal bayram, genel tatil günleri.

• İşçilerin çeşitli resmi toplantılara katılıp işe gelemediği günler.

• Evlilik izinleri, babalık izinleri ve ölüm izinleri

• İşveren tarafından verilen diğer izinler ile 4857 sayılı İş Kanununun 65. maddesindeki kısa çalışma süreleri.

Yıllık İzni Kullandırmama Cezası

Madde 56’da, normal yıllık izin sürelerinin bir parçası 10 günden az olmamak üzere istenildiği kadar parça parça kullanılabileceği, genel tatil günlerinin yıllık izinden sayılamayacağı ve işçilere izinlerini şehir dışında kullanmaları için 4 günlük yol izni verilmesi gerektiği açıklanmıştır. Buna göre, işverenler işçilere kullandırdığı izinleri kayıt etmek zorundadır.

Kanunun devamında 57. Maddesinde, yıllık iznini kullanan işçinin normal ücretinin tam olarak verilmesi gerektiği belirtilmiştir.

Son olarak konuyu daha iyi anlatabilmek için Kanunun 103. maddesini de açıklamak gerekecektir. 

4857 sayılı Kanunun 103. Maddesine göre; yukarıda kısaca içeriğini açıkladığımız 56. madde ve 57. madde hükümlerine aykırı hareket etmenin cezası, 337 Türk Lirasıdır.

Yıllık İzinlerle İle İlgili Genel Bilgiler

İşçi sayısı 100’den fazla olan işyerlerinde işvereni temsilen bir, işçileri temsilen iki kişi olmak üzere toplam üç kişiden oluşan yıllık izin kurulu oluşturulmalıdır.

Özel Sektörde Yıllık İzin kurulu; izin çizelgelerini işverenin onayına sunar ve işçilerin yıllık izin hakları ile ilgili dilek ve şikayetlerini inceleyerek sonucunu işverene ve ilgili işçiye bildirir.

İşveren; çalıştırdığı işçilerin izin durumlarını gösteren yıllık izin kayıt belgesini tutmak zorundadır.

Nisan-Ekim ayı arasında, işçilerin tümüne birden toplu izin verilebilir.  Bu toplu izinde 1 yıldan az süredir çalıştığı için yıllık izne hak kazanmayan işçiler de dahil olabilir.

İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri yıllık izne mahsup edilemez.

Yıllık izinler iş günü olarak değerlendirildiğinden milli bayramlara denk gelen yıllık izinler yıllık izinden sayılmazlar.

NOT: Özel Sektörde Yıllık İzin konusu ile ilgili sorularınızı sayfanın yorum kısmından sorabilirsiniz.