İşçilere Zorla Ücretsiz İzin Kullandırılması hususu iş hayatında sıklıkla rastladığımız, işverenlerin genellikle mecburiyetten yaptıkları, işçilerin de kabul etmek zorunda kaldıkları durumlardan biridir.
Bu yazımızda, işveren tarafından işçilerin rızası olmadan ücretsiz izine çıkarılıp çıkarılamayacağı ve bu durumun sonuçlarını anlatacağız.
İş Kanununda Ücretsiz İzin
4857 sayılı İş Kanununda ücretsiz izin hususu 2 ayrı yerde belirtilmiştir.
YOL İZNİ : 56. Maddede belirtilen yol izni, ücretli yıllık iznini şehir dışında geçirmek isteyen işçiler, şehir dışına çıkacaklarını belgelemeleri şartıyla 4 günlük ücretsiz izindir.
DOĞUM İZNİ: 74. Maddede belirtilen doğum izni; İsteği halinde kadın işçiye, onaltı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde onsekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar verilen ücretsiz izindir.
Zorla Ücretsiz İzin Kullandırılması
Yukarıda sözünü ettiğimiz ve Kanunda geçen iki ayrı ücretsiz izin, işçiye kullandırılmak zorundadır. Ancak, bu iki durum haricinde kullanılan ücretsiz izinler işçi ve işverenin mutabakatı çerçevesinde keyfi olarak uygulanmaktadır.
İş hayatında sıklıkla işverenin ödeme güçlüğü çektiği ve iş yoğunluğunun bulunmadığı döenmelerde işçileri rızası dışında ücretsiz izne çıkardığını gözlemlemekteyiz. Zorla ücretsiz izne çıkarma iki şekilde gerçekleşebilir. İşveren işçiyi tekrar işe alacağını sözel olarak taahhüt eder ve işçiye ücretsiz izne rızası ile çıkarıldığına dair imza attırır. Bu durumda işçinin daha sonra hak iddia etmesi oldukça zorlaşır çünkü ücretsiz izne rızasıyla çıkarıldığına dair imza atmıştır.
Ancak diğer durumda ise, iş veren ücretsiz izne çıkmaya işçiyi ikna edememiş ve işçi ücretsiz izne rızasıyla çıktığına dair imza atmamıştır.
Eğer işçi ücretsiz izin için imza atmamasına karşın yine de ücretsiz izne çıkarıldıysa; bu durumda işçi haklı fesih hakkını kullanabilir çünkü zorla ücretsiz izne çıkarmak yasal değildir.
Zorla Ücretsiz İzin Kullandırmanın Sonuçları
Eğer işçi herhangi bir imza atmadıysa ve buna rağmen ücretsiz izne çıkarıldıysa işten haklı fesih ile ayrılabilir. İşçinin haklı fesih ile işten ayrılması kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanarak ayrılmaya hak kazanması anlamına gelir.
Zorla ücretsiz izne çıkarıldığı için işten ayrılmak isteyen işçiler noter aracılığıyla iş sözleşmesini feshettiğini bildirmeli ve tazminatlarını talep etmelidir.
Ancak, pandemi döneminde işçinin rızası aranmadan ücretsiz izne çıkarılacak şekilde düzenlemeler yapılmıştır.
Özel sektörde ücretsiz izin ile ilgili detaylara bu yazımızdan ulaşabirsiniz.
NOT: Zorla Ücretsiz İzin Kullandırılması konusu ile ilgili sorularınızı sayfanın yorum kısmından sorabilirsiniz.