İşverenin Haklı Nedenle Fesih Hakkı İş Kanununda işçi ve işveren açısından ayrı maddelerde düzenlenmiştir.
İş sözleşmesinin feshini haklı kılan sebepler, sağlık sebepleri ile ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri ile zorlayıcı sebep ayrımı yapılarak düzenlenmiştir.
İş sözleşmesini fesih hakkı veren haklı sebepler İş Kanununda sayılanlarla sınırlı değildir.
Örneğin, işçinin kanun dışı greve katılması işveren açısından; kanun dışı lokavtsa işçi açısından sözleşmenin feshini gerektiren haklı sebeptir.
İşverenin Haklı Nedenle Fesih Hakkı
SAĞLIK SEBEPLERİ
İşçinin kusuru ile hastalığa yakalanması veya engelli hale gelmesi: Böyle bir durumun gerçekleşmesi durumunda ve içkiye düşkünlüğü sebebiyle işçinin ardı ardına 3 iş günü veya bir ayda 5 iş gününden fazla işe gelmemesi halinde iş sözleşmesi feshedilebilir.
Burada önemli olan husus; normal şartlarda 2 gün üst üste devamsızlık yapılması halinde ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılıktan dolayı işçi tazminatsız bir şekilde işten çıkarılabilirken, sarhoşluğu sebebiyle devamsızlık yapılması durumunda ise işçinin işten çıkarılabilmesi için üst üste. 3 iş günü mazeretsiz bir şekilde işe gelmemesi gerekmektedir. Ancak bu durumda İşverenin Haklı Nedenle Fesih Hakkı doğar.
İşçinin kusuru olmaksızın hastalık veya kazaya uğraması, gebelik ve doğum nedeniyle devamsızlık da bulunması: Bu durumlarda işverenin iş sözleşmesini fesih hakkı işçinin iş yerindeki çalışma süresine göre ihbar sürelerini. 6 hafta aşmasından sonra doğar.
Örneğin, 5 yıllık hizmet süresi olan bir işçinin kusurundan yükletilmeyen hastalığı nedeniyle işveren. 14 hafta sonra fesih hakkına sahip olur.
Belirtilen süreler dolmuş olmasına rağmen işveren fesih hakkını kullanmamış ve işçi iyileşerek işe başlamışsa artık işveren fesih hakkını kullanamaz
İşçinin tedavi edilemeyecek hastalığa tutulması: İşçinin tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olduğu, işyerinde çalışmasını sakınca bulunduğunun sağlık kurulunca saptanması durumunda işveren işçinin iş sözleşmesi feshedebilir. Bu durumda hastalığın ortaya çıkmasında işinin kusurunun bulunup bulunmamasının önemi yoktur.
AHLAK VE İYİ NİYET KURALLARINA AYKIRI HALLER
İşçinin işverenin yanıltması: Örneğin mühendis olduğunu iddia ederek sahte belge ile işe giren bir işçinin iş sözleşmesi, işveren durumu öğrendikten sonra feshedebilir.
İşçinin namus ve şerefi dokunacak davranışlarda bulunması: Örneğin, işçinin resmi makamlara işyerinde kaçak veya yasak hammadde kullanıldığını ilişkin gerçeği yansıtmayan dilekçeler göndermesi bir fesih sebebidir
İşçinin bir başka işçiye cinsel taciz de bulunması: Cinsel tacizin iş yeri dışında ya da çalışma süresinden sonra gerçekleşmesi işverenin fesih hakkını ortadan kaldırmaz
İşçinin Sataşması :İşçinin işverene yahut ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması halinde işveren iş sözleşmesini derhal feshedebilir.
İş yerinde kavga çıkarması durumunda, işçilerin haklı fesih ile tazminatsız işten çıkarma prosedürleri ile ilgili yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
İşçinin içki veya uyuşturucu madde kullanma yasağına aykırı davranması:
İşçinin doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışta bulunması: Banka çalışanının müşteri hesaplarından kendi hesabına para aktarması bu tür davranışlara örnek gösterilebilir
İşçinin iş yerinde suç işlemesi: İşçinin iş yerinde suç işlerse ve bu suçun cezası 7 günden fazla hapisle cezalandırılırsa sözleşme feshedilebilir.
İşçinin devamsızlıkta bulunması: İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı sebebe dayanmaksızın arda ardına 2 iş günü. 1 ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü. 1 ayda 3 iş günü işine devam etmemesi bir fesih sebebidir. Devamsızlığın haklı nedenle dayanıp dayanmadığı iyi niyet kurallarına göre her olayda olayın özellikleri göz önünde tutularak araştırılmalıdır.
Devamsızlık nedeniyle işverenin haklı nedenle feshi ile ilgili tüm bilinmesi gerekenler için bu yazımızı okuyabilirsiniz.
İşçinin görevini yapmamakta ısrar etmesi: İşçi önceden belirlenmiş görevini uyarılara rağmen yapmaz ise iş sözleşmesi feshedilebilir. Bahsi geçen hatırlatma kavramı işçinin görevini yapmasına ilişkin bir uyarıdır. İşçiye görevini hatırlattığını işveren ispat etmelidir. Bu nedenle işverenin işçiye görevlerini yazılı olarak anlatmasına yarar vardır
İşçinin iş güvenliğini tehlikeye düşünmesi ve zarara neden olması: İşinin kendi isteği veya savsaklaması yüzünden iş yerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri. 30 günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması halinde işveren iş sözleşmesini feshetme hakkına sahip olur
ZORLAYICI SEBEPLER
İşçiyi işyerinde 1 haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması işverene iş sözleşmesini bildirimsiz fesih etme imkanı verir
İş yerinde işçi 1. Haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan bir zorlayıcı sebebin ortaya çıkması halinde işçiye bu bekleme süresi içinde bir haftaya kadar her gün için yarım ücret ödenir.
GÖZ ALTINA ALINMA VE TUTUKLULUK
Kişinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde devamsızlığın ihbar süresini aşması işverene iş sözleşmesini fesih hakkı verir. Örneğin, 5 yıllık bir hizmet süresi olan bir işçinin tutukluluğunun 8 haftayı aşması halinde işveren fesih hakkını kullanabilir. Bunun için işçinin suçu iş yerinde işlemiş olması gerekmez.
NOT: İşverenin Haklı Nedenle Fesih Hakkı ile ilgili sorularınızı sayfanın yorum kısmından sorabilirsiniz.