Sigortasız İşçi Çalıştırma Cezası Ve İspatı

Sigortasız İşçi Çalıştırma Cezası Ve İspatı sigortasız olarak çalıştırılan bir çok kişi tarafından merak edilen hususların başında gelmektedir.

Bu yazımızda sigortasız çalıştırılmanın dezavantajlarından ve sigortasız olarak çalışan işçilerin haklarını nasıl arayacağına dair bilgiler vererek sigortasız işçi çalıştırmanın işveren açacağı dertleri yani idari para cezalarından bahsedeceğiz.

Sigortasız Çalışmanın Dezavantajları

1-Emekliliği Etkisi : Sigortasız çalışmanın ilk ve en önemli etkisi, emeklilik zamanı olacaktır. 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren Kanun ile bu tarihten sonra işe girenlerin emeklilik yaşları kademeli sisteme göre belirlenecektir. Bu kişilerin emeklilik yaşı, doldurması gereken 7200 gün primlerini doldurdukları tarihe göre 60-65 yaş arasında olacaktır. Dolayısıyla kişiler ne kadar fazla süre ile sigortasız çalışırsa o kadar geç emekli olacaklardır.

2- Emekli Maaşına Etkisi: Örneğin; 3000 TL ücret alan bir işçi sigortasız çalıştığında daha sonra bir şekilde prim günlerini bitirip yaşını da doldursa da, gerçek aldığı ücret daha yüksek olduğundan sigortasız çalıştığı için daha az emekli maaşı alacaktır.

3- Sağlık Güvencesine Etkisi: Sigortalı olarak çalışan bir işçi ayrıca bir ücret ödemeden sağlıktan yararlanmasına rağmen, sigortasız çalışan bir işçi sağlıktan yararlanamayacaktır. Sağlıktan yararlanabilmesi için GSS prim ücreti ödemesi gerekecektir.

4- Rapor Parası – Doğum Parasına Etkisi: Geçici iş göremezlik ödeneği yani rapor parası, sigortalı olarak çalışan kişilere verileceğinden dolayı, işçilerin rapor alması ya da doğum yapan kadın işçilerin doğum parası alması mümkün olmayacaktır.

Sigortasız İşçi Çalıştırma Cezası Ve İspatı

SGK’nın denetimle görevli Denetmen ve Müfettişleri iş yerine gelip sigortasızlık denetimi yaptığında ve sigortasız işçi tespiti yapıldığında, işverenler tarafından bir çok mazeret üretilmektedir. Bu mazeretler, işçilerin daha yeni işe başladığı, işçilerin deneme sürecinde olduğu, işçinin kendisinin sigorta yapılmasını istemediği gibi mazeretlerdir.

Bunların hiç biri iş yerine gelen denetim elemanlarının dikkate alacağı şeyler değildir. Eğer denetmen/müfettiş ne gerekçeyle olursa olsun sigortasız çalışan işçi tespit ettiyse bunu raporuna yazacaktır.

Kurumun denetim ile görevli Denetmenlerinin sigortasız işçiye geriye dönük olarak sigortalı yapmasının sınırı 1 yıldır. Yani işçiler 5 yıldır sigortasız çalışıyor bile olsa, sadece 1 yıl kazandırılabilir. İşçilerin en az 1 yıl sigortasız çalıştığını ve denetmen/müfettişlerin bunu tespit edip tüm maddeleri kapsayacak şekilde ceza uyguladığını varsayarak, Sigortasız İşçi Çalıştırma Cezası Ve İspatını madde madde açıklayalım.

1-Sigortalı İşe Giriş Bildirgesi (102/a-2): 

Sigortasız işçi çalıştıran kişi doğal olarak sigortalının işe giriş bildirgesini SGK’ya bildirmemiştir.

İdari Para Cezası: 3577,5 x 2=7.155 TL

2022 yılında: 5.004 x 2= 10.008 TL

2-MPHB Verilmemesi (102/m-4):

Sigortasız işçi çalıştıran SGK‘ya her ayın 26’sına kadar verilmesi zorunlu olan Muhtasar prim ve hizmet beyannamesini verdiğinde sigortasız çalıştırdığı kişiyi bu belgede göstermemiştir. Bu durumda bilanço esasına göre defter tutmak
zorunda olanlar hakkında asgari ücretin üç katını geçmemek üzere sigortalı başına aylık asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanır.

İdari Para Cezası (Her Ay İçin): 3577,5 x 12 AY=42.930 TL

2022 yılı idari para cezası : 5.004 x 12 AY = 60.048 TL

3-Bordronun Geçersiz Olması (102/e-5):

Sigortasız işçi çalıştıran MPHB’de bildirmediği yani sigortasız çalıştırdığı kişiyi doğal olarak bordrosuna da yansıtmamıştır. Bu sebeple bordro geçersiz sayılacaktır.

İdari Para Cezası (Her Ay İçin): 3577,5/2×12 Ay=21.465 TL

2022 yılı idari para cezası : 5.004/2×12 Ay=30.024 TL

4-Muhasebe Defterlerinin Geçersiz Olması(102/e-4):

Sigortasız işçi çalıştıran bordroya kaydetmediği işçiyi muhasebe defterinin işçilik giderleri kısmına da yansıtmayacağından dolayı Muhasebe Defteri geçersiz sayılacaktır.

İdari Para Cezası (Bilanço usulu):3577,5/2x12Ay=21.465 TL

2022 yılı idari para cezası : 5.004/2 X 12 AY = 30.024 TL

SONUÇ; idari para cezalarını kapsayan tüm maddelerden doğan cezaları topladığımızda bir Sigortasız Çalıştırma Cezası 130.104 TL olduğu görülecektir.

Sigortasız Çalıştığımı Nasıl İspat Ederim

Sigortasız çalışmanın yukarıda saydığımız dezavantajlarının ardından hakkını aramak için sigortasız çalıştığını şikayet eden işçilerin bunu nasıl kanıtlayacağı ise, ayrı bir konudur. Sigortasız çalıştığını ispat etmesi hususu, hala çalışmaya devam eden ve etmeyenler için farklı yöntemleri vardır.

Hala Çalışmaya Devam Edenlerin Çalıştığını İspat Etmesi

Fiili olarak sigortasız çalışan kişilerin bu çalışmasını ispat etmesi daha kolaydır. Bu kişilerin yapması gerekenler şunlardır;

• 170’i Aramak: SGK’nın ihbar ve şikayetleri aldığı ücretsiz hat olan ALO 17O’i arayarak sigortasız çalışıldığının bildirilmesi gerekmektedir. Bu ihbar yapılırken dilersenin isminizin gizli kalmasını da talep edebilirsiniz. İhbarda diğer sigortasız çalışanlarında ismini belirtmeniz yararınıza olacaktır. Ayrıca, hangi saat diliminde ve hangi konumda çalıştığınızı da bildirmelisiniz.

Böylece, işyerinize denetime gelinecek ve gelen denetmen/müfettişin sizi orada çalışıyorken görmesi sigortasız çalıştığınızı ispat etmeniz için yeterli olacaktır.

• Belge – Evrak Toplamak: İşyerinize denetim elemanları geldiğinde siz o an işte değilseniz ya da işverenler tarafından saklandıysanız, kısaca denetim elemanları sizi çalışırken göremediyse ya da denetime gelindiğinde sizi de sigortalı yapacağından şüphe duyuyorsanız, bilgi, belge ve çalıştığınız belirtecek evrak biriktirmelisiniz.

Sigortasız işçi olarak biriktireceğiniz belgelerden bazıları şunlar olabilir.

1. Üzerinde imzanızın olduğu alış ya da satış faturası
2. Yine sizin imzanızın, işyerininde kaşesinin olduğu herhangi bir makbuz
3. İşyerine gelen posta ya da kargonun sizin tarafınızdan teslim alındığı gösteren belge
4. Elden ücret aldığınızı gösteren imzalı kaşeli belge
5. İş kazası geçirirseniz hastanede tutulacak olan tutanak
6. Bordro ve puantaj kayıtlarındaki adınız ve soyadınız

Topladığınız bu belgeleri SGK’ya sunarak sigortasız çalıştığınızı ispat edebilirsiniz.

İşten Ayrılanların Çalıştığını İspat Etmesi

Sigortasız İşçi Çalıştırma Cezası Ve İspatı oldukça zordur ama işten ayrılan işçilerin geçmişte çalıştığını ispat etmesi daha zordur.

170’i Aramak: Bu kişiler yine ALO 170‘i arayarak SGK’ya şikayette bulunabilir. Bu durumda iş yerinize hemen Denetmen/Müfettiş gitmez. İlk olarak ifadenize başvurmak için sizi davet eder. Bu ifade de, yukarıda bahsettiğimiz yanınızda elle tutulur ve imza içeren bir evrak bulunmadığını söylerseniz, iş yerine denetime gidilmeyecek ve sizi direkt mahkemeye dava açmaya yönlendireceklerdir.

Dava Açmak: İşten ayrıldıysanız ve elinizde çalıştığınızı kanıtlayacak kağıt, belge, evrak yok ise tek yapılacak işlem dava açmaktır.

1. Elinizde belge olmasa bile, sizinle aynı dönem çalışmış şahitlerle birlikte dava açarsanız, davayı kazanma olasılığınız yüksektir. Ancak bu şahitlerin birden fazla kişi olmasına ve sizinle aynı dönem çalışmış olan bordro tanığı olmasına dikkat etmelisiniz.
2. İşverenle yapmış olduğunuz yazışmalar delil niteliğindedir. Bu yazışmalar e-posta yazışmaları olabileceği gibi, whatsapp yazışmaları da olabilir.
3. İş yerinde çalıştığınızı açıkça belli eden kamera, video kayıtları ve fotoğraflar delil niteliğindedir.

NOT: Sigortasız İşçi Çalıştırma Cezası Ve İspatı konusu ile ilgili sorularınızı sayfanın yorum kısmından sorabilirsiniz.