5510 sayılı Kanunun 6. maddesinde fiilen çalışmasına rağmen sigortalı sayılmayanlar belirtilmiştir. Bu yazımızda Sigortalı Sayılmayanlar Kimlerdir? hususunun ayrıntısına değineceğiz.
Sigortalı Sayılmayanlar Kimlerdir?
1- İşverenin işyerinde ücretsiz çalışan eşi
Önemli: İstisna sadece ücret almayan eşe ilişkindir. Eşe ücret ödenirse sigortalı sayılması gerekir. İşyerinde ücret almasalar dahi işverenin çocuğu, ana-babası, kardeşi gibi akrabalar çalışırsa bunların zorunlu olarak sigortası yapılması gerekir.
2- Aynı konutta birlikte yaşayan 3. derece dahil bu dereceye kadar hısımlar arasında, aralarında dışardan kimse katılmaksızın yaşadıkları konut içinde yapılan işlerde çalışanlar
Önemli: Konut içinde yapılan işlere 3. dereceden sonra bir hısım veya akraba olmayan biri katılırsa konut, işyeri özelliği kazanır ve konutta çalışanlar sigortalı çalışır.
3- Ev hizmetlerinde çalışanlar
– Bir veya birden fazla gerçek kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 günden az olanlar,
– Ücretle aynı kişi yanında ay içinde 10 gün ve daha fazla süreyle çalışanlar HARİÇ
4- Askerlik hizmetini er ve erbaş olarak yapmakta olanlar ile yedek subay okulu öğrencileri
(Yedek astsubay öğrencileri de 2019’dan itibaren “sigortalı sayılmayanlar” arasında sayılmıştır.)
5- Uluslararası sosyal güvenlik sözleşme hükümleri saklı kalmak kaydıyla; yabancı bir ülkede çalışan veya o kuruluş adına ve hesabına Türkiye’ye 3 ayı geçmemek üzere bir iş için gönderilen ve geldiği yabancı ülkede sigortaya tabi olduğunu belgeleyen kişiler ile Türkiye’de kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, yurt dışında ikamet eden ve o ülke sosyal güvenlik mevzuatına tabi olanlar
⚠ Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkede sigortalı ya da emekli olup ülkemize 3 aydan fazla süreyle çalışmaya gelen sigortalılar, çalışmaya başladıkları 3. ayın son gününü takip eden günden itibaren sigortalı sayılır.
Ülkesinde sigortalı olanlar ile emekli aylığı alan sigortalıların işverenleri bu kişiler için kısa vade, uzun vade ve GSS primi ödeyeceklerdir. İşsizlik sigortası primi ödemeyeceklerdir.
6- Yüksekokullarda fiilen normal eğitim süreleri içinde yapılan, tatbiki mahiyetteki yapım ve üretim işlerinde çalışan öğrenciler
7- Sağlık hizmet sunucuları tarafından işe alıştırılmakta olan veya rehabilite edilen, hasta veya maluller
8- 4B ve 4C kapsamında sigortalı sayılması gerekenlerden 18 yaşını doldurmamış olanlar
Önemli: Ancak bir meslek veya sanat okulunu bitirip mahkemece ergin kılınmak şartıyla çalışanlar hakkında 18 yaşını doldurma şartı aranmaz.
9- Kamu idareleri ve Ek-5’te sayılanlar hariç olmak üzere, tarım veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz işlerde çalışanlar ile tarımda kendi adı ve hesabına bağımsız çalışanlarda; tarımsal faaliyette bulunan ve yıllık tarımsal faaliyet gelirinden bu faaliyete ilişkin masraflar düşüldükten sonra kalan tutarın aylık ortalamasının PEK alt sınırının 30 katından az olduğunu belgeleyenler ile 65 yaşını doldurup talepte bulunanlar
10- Kendi adı ve hesabına bağımsız çalışanlardan gelir vergisinden muaf olup esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlardan, aylık faaliyet gelirlerinden bu faaliyete ilişkin masraflar düşüldükten sonra kalan tutarı, prime esas günlük kazanç alt sınırının 30 katından az olduğunu belgeleyenler
11-
- Kamu idarelerinin dış temsilciliklerinde istihdam edilen ve temsilciliğin bulunduğu ülkede sürekli ikamet izni veya bu devletin vatandaşlığı bulunan Türk uyruklu sözleşmeli personelden, bulunduğu ülkenin sosyal güvenlik kurumunda sigortalı olduğunu belgeleyenler ile
- Kamu idarelerinin dış temsilciliklerinde istihdam edilen sözleşmeli personelin uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi çerçevesinde ve temsilciliğin bulunduğu ülkenin ilgili mevzuatının zorunlu kıldığı hallerde, işverenleri tarafından bulunulan ülkede sosyal sigorta kapsamında sigortalı yapılanlar
12- Gençlik ve Spor Bakanlığı, Spor Genel Müdürlüğü, Türkiye Futbol Federasyonu ve bağımsız spor federasyonları tarafından yapılan her türlü gençlik ve spor faaliyetleri ile bu faaliyetlerle ilgili kamp, eğitim ve hazırlık çalışmalarında süreklilik arz etmeyecek şekilde görevlendirilenler
13- 30. maddenin üçüncü fıkrasının (b) bendi kapsamında olanlar hariç olmak üzere, yaşlılık aylığı almaktayken bu aylıkları kesilmeksizin 4B kapsamında çalışanlar
30-3B: 4B kapsamında çalışmaya başlayanlardan aylıklarının kesilmesi için yazılı istekte bulunanların yaşlılık aylıkları talep tarihini takip eden ay başından itibaren kesilir.
14- Ücretsiz izin verilen 4C sigortalıları
4C sigortalılardan 657 sayılı kanun veya kendi mevzuatları uyarınca ücretsiz izne ayrılanların kadrolarıyla ilişikleri devam ettiğinden bu sürelerde 4A, 4B veya 506 sayılı kanunun geçici 20. maddesi kapsamında zorunlu sigortalı ya da isteğe bağlı sigortalı sayılmazlar.
15- Elçiliklerde çalışan yabancı uyruklular
Önemli: Elçilik, konsolosluk vb. yerlerde çalışanlardan gönderen devlette veya üçüncü bir devlette sigortalılıklarını belgelemeyenler ile Türkiye’de ikamet etmekteyken buralarda çalıştırılan Türk vatandaşlarından SGK’ye bildirimleri yapılanlar sigortalı sayılır.
16- Derneklerin yönetim/denetim kurulu üyeleri ile yönetim kademesinde yer almayan üyeleri,
17- Kooperatiflerin yönetim/denetim kurulu üyeleri
18- Vakıfların yönetim organlarında görev yapanlar
19- Vahidi fiyat suretiyle çalışanlar
NOT: Sigortalı Sayılmayanlar Kimlerdir? hususu ile ilgili sorularınızı sorabilirsiniz.