4857 sayılı İş Kanununda belirtilen fazla mesai kavramının ispat edilebilme açısından çeşitli zorlukları vardır. Ancak, bu ispat yükü fazla mesai yaptığını ve ücretini alamadığını iddia eden işçidedir. İşçiler ise genellikle bunun nasıl ispat edileceğini bilememektedir. Biz de bu yazımız da Fazla Mesai Nasıl İspat Edilir hususunu anlatmaya çalışacağız.
Fazla Mesai Nasıl İspat Edilir
BORDRO İLE: Eğer bordro işçi tarafından imzalanmış ise bu delil niteliğinde değerlendirilecektir. Ancak bordro da işçinin imzası yok ise, işçi fazla çalışma yaptığını her türlü delille ispat edebilir. İşçiler bordro önlerine geldiğinde alacakları net maaşa bakmalıdır. Ayrıca bordrodaki fazla mesai sütununa bakmalıdır. Eğer o ay için fazla mesai yapmasına rağmen fazla mesai ödenememiş ise o bordro imzalanmamalıdır. Ancak yine de imzalanacaksa, ihtirazi diye tabir edilen kayıt düşülerek imzalanmalıdır.
Örneğin; bordro imzalanırken “bordroyu imzalıyorum ancak fazla mesai ücretlerimin bordroda gösterilmediğini belirtirim” ve benzeri ifadelerle durum belirtilmelidir.
Bordro fazla mesai olmadan imzalandı ve ihtirazi kayıt da düşülmediyse, bunu ispat etmek işçi için artık oldukça zor olacaktır. Bu halde, sadece kesinleşmiş delillerle fazla mesai ispat edilebilir.
İşçiler bordoyu görmüyorsa ve ücretler bankadan yatıyorsa da sadece yazılı delille fazla mesai ispatlanabilmektedir.
İŞ YERİ KAYITLARI İLE: İş yeri kayıtları, işe saat kaçta girip çıkıldığını belirten kartlar, mesai saatleri dışında iş yerinde atıldığı belli e-postalar kanıt sayılır. İş yerinde günlük mesainin puantaj kaydı ya da elektronik ortamda kart basma olarak şeklinde işverence tespit edildiği hallerde ispat yönünden anılan kayıtlara değer verilmelidir.
Örneğin; yüz daireli bir konutun temizlik ve servis işlerini yapan ve kaloriferden de sorumlu olan bir kapıcının fazla çalışması kuvvetle muhtemeldir.
BORDRO TANIKLARI İLE: Fazla mesai ispatında en çok işe yarayan araç, tanık beyanlarıdır. İşçilerin fazla mesai yaptıklarını ispat edebilmeleri için kendisi ile aynı zaman diliminde çalışmış sigortalıları tanık olarak göstermeleri gerekmektedir.
Ancak daha önce belirttiğimiz şekilde bordrolarına ihtirazi kayıt düşmeyen sigortalılar sadece tanık göstererek fazla mesailerini kanıtlayamazlar. Bunlar için yazılı delil şartı bulunmaktadır.
Ayrıca, işçilerin çıkarlarını düşünüp birleşerek fazla mesaileri olduğunu iddia etmesi halinde de bu durum tespit edilirse, bu beyanlar sonucu fazla mesai kabul edilememektedir. Yine de işverence sistemli bir biçimde tüm işçilerin hakları ödenmeksizin işten çıkarılmaları halinde tüm işçilerin yasal yollara başvurması ortaya çıkabilecek bir olgudur. Böyle bir durumda tanık beyanları, diğer delillerle birlikte değerlendirmeye alınabilir.
NOT: Fazla Mesai Nasıl İspat Edilir konusu ile ilgili sorularınızı sayfanın yorum kısmından sorabilirsiniz.
İşverenim fazla mesai ücretimi vermiyor, ne yapmam gerekir.
Merhaba Murat Bey. Alamadığınızı iddia ettiğiniz mesai ücretlerinizi, yazımızda geçen kanıt yöntemleriyle ispat ettikten sonra önce İşkur’a bşvurmalısınız. Eğer ordan sonuç alınamaz ise iş mahkemelerine başvurmalısınız.
Merhaba,
Yorumlarınız benim için yol gösterici olacaktır. Bu nedenle ilginize şimdiden teşekkür ederim.
Bildiğiniz üzere büyüklü küçüklü bütün işletmelerde mesai alacağı konusunda haksızlıklar mevcuttur. Yılarca hak ettiğim ücreti alamadım. Bu nedenle ayrılmadan 1,5 yıl öncesinde haklarımın (maaşımın iyileştirilmesini) verilmesini istedim. Çünkü Bütçe Sorumlusu olarak başladığım görevimde raporlamalar dışında Kurumsal WEB ERP Proje sorumlusu olarak görevime devam ettim. Baktığınızda görev tanımları birbirinden apayrı tanımlardır. Bu nedenle ERP Proje sorumlusuna ait ücreti talep ettim ancak bana sözleşmemde yazan Bütçe Raporlama Sorumlusu maaşını verdiler. Yerime personel aldılar ve bana verilen maaşın 1,5 katı fazla verdiler. Yerime gelen işten ayrıldı. Bende hak ettiğim ücretin verilmesini istedim ancak alamadım. Tabi ki bütün bunlar yaşanırken ben mesai yapmaya devam etmekteydim.
20.09.2017 günü artık durumu uzatmak istemedim. Gittim IK Yöneticisi olan aynı zamanda yöneticimle işten ayrılmak istediğimi, bunu 1,5 yıl öncesinden sürekli tekrarladığımı bazı şeylerin artık düzelmediğini gördüğümü ve ayrılmaya karar verdiğimi söyledim. Hatta yasal mesailerime karşılık tazminatımı vermeleri halinde mesai talep etmeyeceğimi de söylediler. Bana akşamına geri dönüş yaptı. Maaşıma %40 zam yaptıklarını ancak bu tutarın önümüzdeki yıldan itibaren yatırılacağını söyledi. Bana aynı sözü 1,5 yıl önce de vermişlerdi. Sunulan zam, yerime alınan personel ile aynı değil bu arada. Daha altında bir rakam. Hemde 1,5 yıl önceki hali ile bile düşünsek yine altında. Ayın 20’sinde altığım bu geri bildirim sonrası arkadaşlarıma haber verdim bana iş bulmaları için.
Haber verdikten 1 gün sonra 21.09.2017’de bir yerden işe başlamam için arkadaşım tarafından çağrıldım. Tabi ki ben zaten 20.09.2017’de ayrılacağımı sözlü olarak iletmiştim. 22.09.2017’de haftanın son günü olması nedeni işten bugün itibari ile ayrılmak istediğimi ilettim. Bana istifa yazısı sunmamı ve ihbar sürem olduğunu, aksi taktirde kanunen “İhbar Tazminatı” için dava açacaklarını söylediler. İşte bu durumda benim de bütün iyi niyetim alt üst oldu. Yıllarca iki işi birden yaptığımı, ek ücret almadığımı, doğru ücretin verilmediğini, hem de günlerce gecelerce mesai yaparak emeğimi alamadığımı söyledim. Bunun karşılığı bu olamazdı. Tabi ki istifa yazısını vermedim. Haklı nedenlere dayandırdığım ayrılma gerekçemi içeren “Haklı Nedenle Fesih” yazımı kendine iki nüsha olarak sundum. Tabi ki teslim almadı. Bende bu yazıyı mail olarak ve WhatsApp üzerinden ilettim. Noter kapandığından dolayı 25.09.2017’de haklı nedenle fesih yazımı gönderdim. 27.09.2017’de ellerine ulaşmasına rağmen danışmadaki sekreterlere evrağı almaması için baskıda bulunmuş ve evrak muhtara teslim edilmiş. Tabi o da bana işe 2 gün ard arda gelmediğimden dolayı (sözde tabi çünkü mail whatsapp ve yazı ile bildirdim) ihtar çekmişler ve maddi manevi tazminatın yanı sıra ihbar tazminatı istediklerini söylemişler. Avukata vermeden önce sizden ne yapmam gerekeceği konusunda yardım bekliyorum. Yalnız haklı nedene dayanan fesihe ait kanıtlarım aşağıdadır.
1- İki şahit. Yalnız grup şirket olduğumuzdan aynı ofiste farklı işyerlerinden sigortalı gözükmekteyiz. Ancak ortaklar aynı. Şahitler şuan çalışmıyorlar ancak beraber çalıştık.
2- Mesai ile ilgili mail yazışmaları. (İK yöneticisinin de dahil olduğu mesai yol yemek ücretleri ile ilgili yazışmalar mevcut, yalnız mesai yapıldığını ancak ücret ödenmediğine kanıt)
3- Her yıl imzalanan mesai kabul taahütnamesini imzalamadım.
4- İş sözleşmem dışında bir işte çalıştırıldım. Ek iş yüklendi. İmzalı tutanaklar var.
5- Mesai’ye kaldığım akşamlara ait yol ve yemek fişlerinin örnekleri var. Yalnız dikkat çektiğim konu Akşam 21:15, gibi 21:30 gibi saatler yazan yazar kasa fişleri var. Bunlar onaylandı ve sistemde fiş bazlı kayıt altında. Yani işletme bu fişleri gider olarak kullandı. Benim icmalimde yer alan bu fişlerde mesai saatleri dışındaki giderin, mesaide yapıldığı kanıtı mıdır?
6- Maillerimin tutulduğu mail dosyasının örneği var. Bunlarda kısmen giriş çıkış saatleri excel dökümü olarak var.
7- İşten ayrılırken yaptığım görüşmede haklarımı istediğimde “kimseye mesai vermiyoruz” tazminat için yallah derler gibi cümleler içeren konuşmamızı da kayıt cihazı ile kayıt altına da aldım. Ses kaydı da var. görüşme doğal akışında devam etmekte.
Ben hakkımı bırakmak istemiyorum.
Ne yapmamı önerirsiniz?
Merhaba,
Sürecin bu noktasına kadar yapılması gerekenleri yapmışsınız. Gönderdiğiniz ihbarnameyi teslim almaları ya da sizin için 2 gün art arda devamsızlık tutanağı tutmaları bir şey değiştirmez. Çünkü devamsızlık nedeniyle fesih için başka şartlar da gereklidir.
Haklı sebeple fesih için sunduğunuz gerekçelerin, mahkemenin de delil olarak kabul edeceği gerekçeler olacağını düşünmekteyiz. Ancak şahitlerinizin iddialarınıza şahit olabilecek dönemde sizinle aynı iş yerinde ‘bordro tanığı’ çalışıyor olmalıdır. Buna dikkat edebilirsiniz.
Dava açmak için bizimle iletişime geçerseniz, beraber çalıştığımız iş hukuku uzmanı avukatlara sizi yönlendirebiliriz.
Peki son olarak sormak istediğim konu şu; yaptığımız görüşmenin ses kaydını aldım. Orada açıkça mesai ödenmediğini, ödemek istemediklerini, durum bu gibi itiraflar var. yalnız hukuksal açıdan ses kaydı yeterli midir? Ya da kayıt aldım diye bana geri dava açarlar mı?
İlginize teşekkür ederim.
Bu arada bordro tanığı tabirini pek anlayamadım. Durumu şu şekilde açıklamak isterim. Eski çalıştığım grup şirket 4 büyük şirketten oluyor. Ünvanları farklı. Ancak farklı tüzel kişiliğe bağlı çalışanlar, aynı ofiste aynı masa da çalışmaktadırlar. Aynı dönemde çalıştığım kişilerdir. Ben bile haklarımın devri ile farklı şirketlere transfer edildim. Ancak bu 4 şirketin tümünün de ortakları sahipleri aynı kişi.
Bu nedenle şahitlerin aynı yerden sigortalı olması zor. Çünkü herkes farklı yerlerden sigortalı yapılıyor. Ama aynı ofis içinde bazen aynı masalarda çalıştığımız kişiler bunlar.
Teşekkürler.
Merhaba,
Özel bir sürücü kursunda günde 12 saat (2 saati mola) olmak koşuluyla asgari ücretle 8 senedir çalışmaktayım.
Fazla mesailerim hiç verilmedi. Yıllık izinden kesintiler yapıldı hep. Şuan çeşitli bahanelerle tazminat ödemesiz işten çıkarmaya çalışıyorlar. İşe devam etsek dahi yıldırma politikasıyla baskı kuracaklarına eminim. Size sorum:
– Haftalık çalışma saati aşıldığı için haklı fesih imkanım var mı?
– Eğer varsa kanıt için kurumda eğitim gören yada görmüş 2 şahit bulsam yada ses kayıtlarıyla fazla çalıştırdıklarının ispatı yeterli olur mu? (kameralar, haftalık çalışma çizelgesi, iş giriş çıkışı için imza yok maalesef. Kurum bu kunuda kayıt tutmadı hiç)
Merhaba hocam; Özel güvenlik görevlisi olarak bir şirkette 2x2x2 sisteminde yani 2 gündüz 2 gece 2 izin yarım saat yemek (30 dakika )şeklinde yaklaşık 6 yıldır çalışıyorum.Buna göre 1 ay 240 (30 u çekiyorsa) 1 ay 252 saat (31 i çekiyorsa)çalışıyorum aylık kaç saat fazla mesai yapmış oluyorum.Yardımcı olursanız sevinirim(lütfen haftalık 45 saat demeyin bu sistemde haftalık hesaplıyamıyoruz.)
Merhaba, ayda 225 saaten fazlası fazla mesaiye girmektedir.
Fazla mesai ucretimi hep elden oduyolardi Eksik odendigini tespit ettim isten cikinca dava actim isyerine hiris ve cikislatda mesai icin yazili imzali kahitlar var . Mahkeme binlar istedi.2 kez kesin sure vermesine ragmen sunmadilar. Bodrolarda imzam var ama bize bodro vermiyolar sadece imzalatiyolar. Bodrolarida sunmadilar simdi dava nasil sonuclanir. Ben 10000 lira talep ettim.
Merhaba, lehinize sonuçlanacağınızı düşünmekteyiz